Rozwój Folwarków Szlacheckich

Umacnianie się pozycji szlachty w państwie, wzrost zapotrzebowania na zboże w Europie Zachodniej oraz intensyfikacja handlu dzięki odzyskaniu Pomorza Gdańskiego spowodowały ukształtowanie się i rozwój w XV i XVI wieku systemu gospodarki opartej na folwarku i pańszczyźnie.

Do XVI wieku folwark był gospodarstwem dostarczającym szlachcicowi środków do życia. Od XVI wieku stał się także źródłem dochodu pieniężnego. Folwarki miały różną wielkość (średnio 60-80 ha). Tworzone były poprzez wykupywanie sołectw, rugowanie sołtysów oraz zagospodarowywanie nieużytków. Większość prac w folwarkach była wykonywana przez chłopów w ramach pańszczyzny, której wielkość od XVI wieku systematycznie wzrastała. Skutki rozwoju gospodarki pańszczyźnianej były m.in. następujące: wzrost zamożności szlachty, wzrost gospodarczy kraju, ścisłe przypisanie chłopa do ziemi, a także nadmierne uzależnienie gospodarki od koniunktury w Europie Zachodniej.

Pańszczyzna to przymusowa praca na polu należącym do właściciela folwarku.